Er is een afnemende binding van jongeren met de samenleving en Nederlandse leerlingen blijven internationaal gezien achter in burgerschapskennis. Scholen besteden wel aandacht aan burgerschap, maar doen dat volgens de Inspectie van het Onderwijs over het algemeen weinig doelgericht. Op 1 augustus 2021 is de Wet verduidelijking burgerschap in het funderend onderwijs ingevoerd. Met de aanscherping van de burgerschapswet is de opdracht aan scholen preciezer geformuleerd en steviger verankerd. Wat houdt burgerschap in en hoe gaan scholen ermee om? Wat is de rol van leerlingen- en medezeggenschapsraden?
Volgens de Franse filosoof Alexis De Tocqueville (1805-1859) zijn collectieve vormen van betrokkenheid waarbij burgers zich inzetten voor de publieke zaak, zoals in de medezeggenschapsraad een bijdrage leveren aan kwalitatief goed onderwijs, de kern van burgerschap.
In gesprek met:
- Evelien Tonkens, oud-Tweede Kamerlid en hoogleraar burgerschap aan de Universiteit voor Humanistiek;
- Samira Bouchibti was lid van de Tweede Kamer en is gastdocent burgerschap in het onderwijs;
- Paul van Gessel is ouder en gmr-voorzitter bij Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Fryslân-Noord;
- Marjan Weekhout, rector van het Twents Carmel College;
- Nelleke Smeenk, adjunct-directeur bovenbouw havo/vwo van de Carmel-vestiging in Oldenzaal;
- Koen Nijhuis, secretaris van de projectgroep brede vorming en verzorgt lessen burgerschapsonderwijs.
Bronnen
- Menno Hurenkamp & Evelien Tonkens (2021). En nou mag ik even! Burgerschap wat is het en wat kun je ermee? Amsterdam: Boom uitgevers.
- Samira Bouchibti (2020). Nederland is van ons allemaal. Handboek burgerschap voor leerkrachten en docenten en andere professionals die met jongeren werken. Meppel: Ten Brink Uitgevers.
- Inspectie van het Onderwijs. De staat van het onderwijs (2019 en 2020).
- Onderwijsraad (2018). Briefadvies wetsvoorstel burgerschapsonderwijs.
- Frederik Smit (2017). De nieuwe medezeggenschap in het onderwijs. Leren verlangen naar de eindeloze zee. Amsterdam: SWP.
MR magazine, december 2021, uitgever Wolters Kluwer.
Frederik Smit, Research & Advies 