Opvoeden kan een mijnenveld zijn. Zoveel meningen, zoveel twijfel. Anna van den Breemer schrijft elke woensdag in de Volkskrant over opvoeden. Deze week: hoe overleef je als ouder de basisschool met al die verplichtingen en sociale codes?Anna van den Breemer19 februari 2019.
In het tweede seizoen van De luizenmoeder is Hannah, gespeeld door Jennifer Hoffman, gepromoveerd tot klassenmoeder. Een rol die, zo blijkt, onvoorziene verplichtingen met zich meebrengt. ‘Hanna is parttime gaan werken, is dus héél véél op school. Je kunt altijd een beroep op haar doen’, zegt juf Ank tegen een nieuwe moeder. ‘Toch Hannah?’advertentie
‘Zeker. Maar ook op andere ouders. Het is niet zo dat ik…’, hakkelt een verbaasde Hannah, om even later te horen dat ze óók een verklaring omtrent gedrag (VOG) nodig heeft.
De populaire televisieserie maakt inzichtelijk hoe lastig het navigeren is als ouder van een kind op de basisschool. Want hoe overleef je het schoolplein met al die taken – van groenevingermoeder tot overblijfvader – en welke sociale codes gelden er?
Wat zeggen de deskundigen?
Bijna 40 procent van de ouders gaat wel eens mee op uitjes of helpt bij sportdagen, zo blijkt uit een enquête die belangenvereniging Ouders & Onderwijs in 2017 hield. Ouders helpen ook bij luizencontrole (9 procent), doen klusjes (10 procent) of lezen voor (17 procent). Meehelpen is geen verplichting, maar het is eigenlijk wél de bedoeling.
Worden vaders en moeders overvraagd? ‘Van schooldirecteuren hoor ik de klacht dat al die drukke ouders zich opstellen als kritische consument, zonder zelf een actieve bijdrage te leveren’, zegt onderzoeker Frederik Smit, die gepromoveerd is op ouderparticipatie en advies geeft aan scholen en gemeenten.
‘Alleen op het schoolplein staan, betekent niet dat je ook weet wat er binnen gebeurt’, schrijft presentatrice Sofie van den Enk in haar boek De schoolfabriek – Van luizenmoeder tot voorleesvader, en alles wat je verder moet weten als je kind (voor het eerst) naar school gaat. Je handen uit de mouwen steken op school is voor ouders dus ook een manier om grip te krijgen op de wereld van je zoon of dochter. ‘Binnen dat systeem ben je de ambassadeur van je eigen kind.’
Onderzoek heeft nooit aangetoond dat ouderparticipatie van invloed is op leerprestaties. ‘Maar voor het welbevinden van het kind is het wel fijn als de lijntjes tussen leerkracht en ouder kort zijn’, zegt Frederik Smit. ‘Is er iets, dan hoef je niet te wachten op het tienminutengesprek.’
Hoe pak je het slim aan?
Sofie van Enk noemt succesvol participeren een kwestie van ‘de balans vinden tussen betrokken zijn maar niet bemoeizuchtig, nieuwsgierig zonder een kruisverhoor af te nemen’. Maar er zijn ook praktische handvatten.
‘De klassieke valkuil is om als nieuwe ouder te denken: dan ga ik wel mee met het schoolreisje’, zegt journalist Mark van der Werf, die voor zijn boek Schoolpleinmoeders een jaar meeliep op de basisschool. ‘De schoolreisjes zijn de krenten in de pap, dan duiken er ineens ouders op die normaal niets doen.’ Je daarvoor aanmelden maakt dus niet populair.
Kies een activiteit die bij je past. ‘Ik heb twee linkerhanden, dus een knutselmiddag zou voor mij een straf zijn’, zegt Van der Werf. Werk je op een uitgeverij, neem dan het voorlezen voor je rekening.
Hangt er ergens een inschrijflijst, wees er dan snel bij. ‘Zo kun je er nog voor kiezen een pak sinaasappelsap mee te nemen naar het kerstontbijt. En heb je niet ineens de taak om 35 gevulde minicroissantjes te bakken.’ Van der Werf weet uit zijn veldonderzoek dat er moeders zijn die komen aanzetten met baksels waar Heel Holland bakt nog een puntje aan kan zuigen. ‘Spiegel je nóóit aan die supermoeders.’
Tot slot: ga vooraf na of je kind wel op jou zit te wachten. ‘Mijn jongste dochter vindt het leuk dat ik betrokken ben’, zegt Frederik Smit, ‘maar mijn oudste dochter schaamde zich dood voor mij in mijn korte broek.’
Discussie:
https://www.linkedin.com/groups/2441631
https://www.linkedin.com/groups/2441136
Ik publiceer, geef lezingen, adviseer gemeenten, schoolbesturen en onderwijsinstellingen over ouderbetrokkenheid en medezeggenschap in het onderwijs.
Uitgaven
– Frederik Smit (2017). De nieuwe medezeggenschap in het onderwijs. Leren verlangen naar de eindeloze zee. Amsterdam: SWP.
– Frederik Smit (2014). Medezeggenschap en kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Praktische toelichting Wet medezeggenschap op scholen. Amsterdam: SWP.
– Frederik Smit (2013). Medezeggenschap en onderwijs. Succesfactoren voor invloed van leraren, ouders en leerlingen op bestuursbeleid. Amsterdam: SWP.
– Frederik Smit (2012). Ouders en school. Succesfactoren voor betrokkenheid. Amsterdam: SWP.
Frederik Smit, Research & Advies 